Kiedy myślimy o rodzinnych konfliktach, najczęściej widzimy obraz młodszych dzieci, które nie potrafią sobie poradzić z napięciami między rodzicami. Ale co w sytuacji, gdy jesteśmy już dorośli, mamy swoje życie, a konflikty między rodzicami wciąż nas dotykają? Co zrobić, kiedy stajemy przed wyborem – zająć stanowisko, być mediatorem, czy może zupełnie się wycofać?
Czym jest konflikt między rodzicami z perspektywy dorosłego dziecka?
Dla wielu dorosłych dzieci konflikty rodziców są szczególnie trudne emocjonalnie, ponieważ wiążą się z lojalnością wobec obu stron. Nawet jako osoby dorosłe często nadal odczuwają odpowiedzialność za swoich rodziców. Często jednak nie zdają sobie sprawy, że mają pełne prawo chronić swoją przestrzeń emocjonalną i wyznaczać granice.
Kiedy rodzice się kłócą, mogą nieświadomie próbować wciągnąć swoje dzieci w konflikt, oczekując od nich wsparcia lub mediacji. Dorosłe dzieci mogą wtedy czuć się rozdarte między lojalnością wobec jednego z rodziców, a potrzebą ochrony siebie. Często towarzyszy temu presja, by „naprawić” sytuację, która przecież nie dotyczy bezpośrednio dziecka.
Dlaczego konflikty rodziców są tak trudne dla dorosłych dzieci?
Wymienię 3 najważniejsze, z mojej perspektywy, powody:
- Zmienna dynamika relacji: kiedy byliśmy małymi dziećmi, rodzice byli dla nas autorytetami. Teraz, jako dorośli, widzimy ich bardziej jako partnerów w dialogu. To jednak nie oznacza, że staliśmy się odpowiedzialni za ich problemy.
- Oczekiwania rodziców: rodzice mogą nie zdawać sobie sprawy, że oczekują od dorosłych dzieci zaangażowania w rozwiązanie ich konfliktów. Może to być nieświadome szukanie wsparcia emocjonalnego. Czasami też próba manipulacji, aby stanąć po którejś ze stron.
- Poczucie winy: możemy czuć się winni, że nie angażujemy się bardziej lub że nie pomagamy rozwiązać problemu. Warto jednak pamiętać, że odpowiedzialność za relację rodziców spoczywa na nich samych.
Jak radzić sobie w takiej sytuacji?
Najważniejszym krokiem, który może podjąć dorosłe dziecko, jest zrozumienie, że ma prawo wyznaczać granice w relacji z rodzicami, nawet jeśli ci przeżywają trudności.
- Wyznaczanie granic: Jeśli czujesz, że rodzice próbują wciągnąć cię w konflikt, możesz powiedzieć wprost: „Kocham was oboje i dlatego nie chcę się w to angażować. To coś, co musicie rozwiązać między sobą”. Takie stanowisko nie oznacza braku wsparcia emocjonalnego – nadal możemy być blisko, słuchać, ale bez wchodzenia w rolę mediatora.
- Dystans emocjonalny: To ważne, by zrozumieć, że nie musisz brać na siebie ciężaru rozwiązywania problemów swoich rodziców. Warto wspierać ich emocjonalnie, ale z zachowaniem zdrowego dystansu. Konflikty między rodzicami dotyczą ich relacji i ich wspólnej historii, a my – nawet jako dorośli – nie jesteśmy odpowiedzialni za naprawę ich związku.
- Zasada autonomii: Pamiętaj, że masz prawo do ochrony swojej przestrzeni emocjonalnej. Możesz odmówić udziału w rozmowach o problemach rodziców, które wpływają na twoje samopoczucie. Ochrona siebie nie oznacza braku miłości czy troski o rodziców – oznacza jedynie, że szanujesz swoje granice.
Badania wskazują, że rozwinięcie umiejętności wyznaczania granic jest kluczowe dla ochrony przed emocjonalnym wypaleniem. Jak sugerują Waldinger i Schulz (2008)1, dorosłe dzieci, które potrafią zachować zdrowy dystans, wykazują większą odporność emocjonalną i lepsze samopoczucie psychiczne, nawet w trudnych sytuacjach rodzinnych.
Rodzice muszą rozwiązać swoje problemy sami
Dorosłe dzieci mają pełne prawo oczekiwać, że ich rodzice – jako dorosłe i dojrzałe osoby – rozwiążą swoje konflikty między sobą. Psychoterapeuta John Bradshaw zauważa, że „dzieci dorastają, obserwując, jak rodzice radzą sobie z konfliktami i na tej podstawie uczą się, jak tworzyć swoje przyszłe związki”. Dlatego kluczowe jest, by rodzice rozwiązywali swoje problemy bez angażowania w nie dzieci, nawet jeśli te są już dorosłe.
Rodzice mają swoją własną historię, której my jako ich dzieci, możemy nie znać w pełni. Konflikty często wynikają z wcześniejszych wzorców komunikacyjnych, potrzeb czy problemów, które narastały przez lata. Dlatego to po stronie rodziców leży odpowiedzialność za naprawę ich relacji.
Konflikty między rodzicami nie muszą wpływać na życie dorosłego dziecka. Dorosłe dzieci mają prawo wyznaczać granice i chronić swoje emocje. Konflikty rodziców są odpowiedzialnością rodziców, a nie dzieci.
Zadanie terapeutyczne: Granice i Asertywność
Jeśli czujesz, że temat dotyczy również ciebie, zapraszam do wykonania krótkiego ćwiczenia:
- Zastanów się nad ostatnią sytuacją, w której któryś z rodziców próbował wciągnąć cię w konflikt.
- Zapisz, jak się czułeś/czułaś w tej sytuacji. Jakie emocje i myśli ci towarzyszyły?
- Pomyśl o granicach, jakie chciałbyś/chciałabyś wyznaczyć w takiej sytuacji. Co chciałbyś/chciałabyś powiedzieć rodzicom, by zachować swoją przestrzeń emocjonalną?
- Na koniec wyobraź sobie, że w sposób asertywny komunikujesz swoje granice. Wyraź to w zdaniu: „To jest wasza relacja, nie będę się w to angażować, ponieważ dbam o swoje emocje”.
1Waldinger, R. J., & Schulz, M. S. (2008). What’s Love Got to Do With It? Social Functioning, Perceived Health, and Daily Happiness in Married Octogenarians. Psychology and Aging.
Jeśli chcesz posłuchać nagrania liva, jaki prowadziłam na ten właśnie temat, to wejdź na mój Instagram lub Facebook i znajdź Kwadrans Terapeutyczny #11
Ig: @jolantastyga
